Schadevergoeding als gevolg van de aansprakelijkheid van de gemeente kan zowel via de burgerlijke rechter als de bestuursrechter verkregen worden. Echter, men kan niet altijd bij beide terecht. Dit is afhankelijk van een aantal factoren. Onder dit kopje zullen we specifiek ingaan op het vorderen van schadevergoeding via de bestuursrechter.

Voor schadeverzoeken bij de bestuursrechter gelden een aantal vereisten. Zo dient men een verzoek in te dienen door middel van een verzoekschriftprocedure en dient men een belanghebbende te zijn in de zin van art. 1:2 Awb. Mocht iemand dus schadevergoeding willen vorderen zonder dat hij belanghebbende is, zal een vordering bij de burgerlijke rechter aanhangig gemaakt dienen te worden. Ten derde dient het ingediende verzoek voort te vloeien uit een van de in art. 8:88 lid 1 sub a t/m d Awb genoemde gronden. De geleden schade dient het gevolg te zijn van een van de volgende schadeoorzaken:

• Een onrechtmatig besluit

• Een andere onrechtmatige handeling ter voorbereiding van een onrechtmatig besluit

• Het niet tijdig nemen van een besluit

• Een andere onrechtmatige handeling van een bestuursorgaan waarbij een persoon als bedoeld in artikel 8:2, eerste lid, onder a, zijn nagelaten betrekkingen of zijn rechtverkrijgenden belanghebbende zijn. 

In art. 8:89 Awb zijn vervolgens nog een aantal nadere regels opgenomen met betrekking tot de bevoegdheid van de bestuursrechter. Kort gezegd komt het erop neer dat de bestuursrechter exclusief bevoegd is indien de schade is veroorzaakt door een besluit waarover het CRvB of de Hoge Raad in enige of in hoogste aanleg oordeelt. Voor zaken waarin het de ABRvS is die in eerste of hoogste aanleg oordeelt, kan een schadevergoeding als gevolg van een door de gemeente onrechtmatig genomen besluit slechts aan de bestuursrechter worden voorgelegd indien deze minder dan 25.000 euro bedraagt. De bestuursrechter is in beginsel niet bevoegd indien sprake is van een gevorderde schadevergoeding van meer dan 25.000 euro. Vorderingen boven dit bedrag komen dus bij de burgerlijke rechter terecht. Daarnaast zijn uitgezonderd besluiten die van beroep bij de bestuursrechter uitgezonderd zijn. Dit wil echter niet zeggen dat het vorderen van schadevergoeding in een dergelijk geval helemaal niet meer mogelijk is. De gevallen waarin hiervan sprake is, zijn opgenomen in art. 8:4 Awb en art. 8:5 Awb. In een zodanig geval kan men uiteraard nog wel schadevergoeding vorderen door middel van een civiele procedure bij de burgerlijke rechter. Op het vorderen van schadevergoeding als gevolg van het eerst genoemde punt, 'een onrechtmatig besluit', wordt onder het kopje 'Besluitenaansprakelijkheid' nader ingegaan. Hier zullen we ingaan op de andere drie punten.

1. Een andere onrechtmatige handeling ter voorbereiding van een onrechtmatig besluit
   Naast het besluit zelf, kunnen ook bepaalde handelingen ter voorbereiding van het besluit onrechtmatig zijn. Het gaat hierbij om categorie b van art. 8:88 lid 1 Awb. Van belang hierbij is dat naast de voorbereidende handeling, ook het daarop volgende besluit onrechtmatig dient te zijn. Hiertegen dient dus een geslaagd beroep door de belanghebbende te zijn ingesteld. Van een onrechtmatige voorbereidingshandeling kan bijvoorbeeld sprake zijn in het geval dat een bestuursorgaan van de gemeente onjuiste informatie verstrekt. Op deze categorie zal nader worden ingegaan onder het kopje 'Onjuiste of onvolledige informatie'.
2. Het niet tijdig nemen van een besluit
   Op grond van art. 8:88 lid 1 sub c Awb kan een bestuursorgaan aansprakelijk gesteld worden voor het niet tijdig nemen van een besluit. Voor een succesvol beroep op niet tijdige besluitvorming door een bestuursorgaan is echter wel vereist dat er bijkomende omstandigheden zijn die het niet-tijdig beslissen onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig maken. Het overschrijden van de wettelijke termijn alleen is daarvoor niet genoeg.
3. Een andere onrechtmatige handeling
   Art. 8:88 lid 1 sub d Awb voorziet in de mogelijkheid om als ambtenaar, ambtelijk zbo-personeel, dienstplichtige of nabestaande van rechtverkrijgenden in het kader van de verzoekschriftprocedure bij de bestuursrechter ook schade te kunnen vorderen die het gevolg is van een ander soort onrechtmatig handelen door een bestuursorgaan dan een besluit.

• HR 22 oktober 2010, ECLI:NL:HR:2010:BM7040 & HR 16 september 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ5980
  Voor een succesvol beroep op niet tijdige besluitvorming door een bestuursorgaan is echter wel vereist dat er bijkomende omstandigheden zijn die het niet-tijdig beslissen onzorgvuldig en daarmee onrechtmatig maken. Het overschrijden van de wettelijke termijn alleen is daarvoor niet genoeg.

• Een claim van meer dan € 25.000,- mag worden opgeknipt, door eerst de bestuursrechter te benaderen voor maximaal € 25.000,- en vervolgens – indien nodig – de burgerlijke rechter voor de rest van de schade.
  (ABRvS 2 augustus 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2081)
• Op grond van art. 1:1 lid 4 Awb komt de schadevergoeding voor rekening van de rechtspersoon waartoe het bestuursorgaan behoort.
• In het bestuursrecht dient teneinde een proces aanhangig te kunnen maken altijd sprake te zijn van een 'procesbelang'. De reden hiervoor is gelegen in de beperkte capaciteit. Processen vanwege principiële redenen voldoen dan bijvoorbeeld ook niet aan dit 'procesbelang'. In het geval van schadevergoeding zal gekeken worden of het aannemelijk is dat er schade geleden is en of er een voldoende aannemelijk causaal verband is tussen deze schade en het onrechtmatig genomen besluit van het bestuursorgaan.
• In het geval van niet-tijdige beslissing van een bestuursorgaan dient deze wel eerst door de eiser in gebreke te zijn gesteld teneinde in beroep te kunnen gaan bij de bestuursrechter. Uit deze ingebrekestelling moet naar voren komen dat de eiser het bestuursorgaan duidelijk heeft willen laten weten dat de beslistermijn is verstreken.Rechtbank Overijssel 19 april 2013, ECLI:NL:RBOVE:2013:BZ8169